Bülten Yazımız
İstanbul Araştırma ve Eğitim Vakfı (İSAR) Tıp ve Ahlak Çalışma grubunun Üsküdar Bağlarbaşı Kongre ve Kültür Merkezi’nde 15-16 Ekim 2016 tarihinde düzenlediği Mülteciler ve Sağlık Sempozyumu ile mültecilerin Türkiye’deki sağlık sorunları masaya yatırıldı. T.C. Başbakanlık, Sağlık Bakanlığı, Türk Kızılayı, Yeryüzü Doktorları, Sınır Tanımayan Doktorlar (MSF), Suriyeli hekimler ve akademisyenlerin katıldığı 2 günlük sempozyumda mültecilerin sağlık sorunları tıbbî, dinî, hukukî, sosyolojik ve etik açıdan detaylı bir şekilde tartışıldı.
İki gün süren sempozyumun ilk gününde “Türkiye’de Mevcut Durum” başlığı altında mültecilerin mevcut durumu ortaya kondu. T.C. Başbakanlık’ı temsilen Başbakanlık Başdanışmanı Dr. Murteza Yetiş Suriyeli mültecilerin Türkiye’deki serüveni ve son durumu hakkında bilgi verdi. Acil Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nden Dr. Muhammed Ceren mültecilerin sağlık koşulları ve sunulan sağlık hizmetlerini, ilgili yönerge ve yönetmelikleri paylaştı. Ardından Kızılay Başkanı Dr. Kerem Kınık Kızılay’ın bu beklenmedik sürecin yönetimini nasıl kontrollü bir şekilde sağladığından bahsetti. Yeryüzü Doktorları’nı temsilen Dr. H. Oktay Özkan ve Caner Nazlı, Sınır Tanımayan Doktorlar’ı temsilen de Dr. Apostolos Veizis’in katılımıyla STK’ların bu durumla başa çıkmak konusunda neler yaptıkları ve mülteci kamplarında ne gibi hizmetler sundukları aktarıldı. STK’ların bu konu ile ilgili çalışmaları ve tecrübeleri paylaşıldıktan sonra uzmanlığını Cerrahpaşa İç Hastalıkları’nda yapmış olan Uzm. Dr. Mustafa Hamitoğlu ve Suriyeli bir mülteci Suriyelilerin karşılaştığı sağlık sorunlarından bahsederek meseleyi bütün açıklığıyla gözler önüne serdi.
Mültecilerin Türkiye’deki mevcut durumu konusundaki bilgilendirme ve tartışmaların ardından ikinci gün “Beşerî ve Sosyal Bilimler Açısından Mülteciler” başlığı altında farklı disiplinlerden uzmanlar konuyu kendi sahalarına bakan yönleriyle ele aldı. Halk Sağlığı alanında Prof. Dr. Osman Hayran küresel ve kamusal yönüyle mültecilerin sağlık sorunlarını irdeledi. Prof. Dr. Hüseyin Hatemi, hukukî açıdan mülteciliği anlattı ve haklar kavramının temelini oluşturan insan onurunda eşitlik hakkaniyet ve dağıtım adaleti gibi ilkelerin aslında ilahî olduğunu ve öncelenmesi gerektiğini vurguladı. Doç. Dr. Yusuf Adıgüzel, Türkiye toplumunun yaşananlara verdiği tepkileri sayısal verilerle aktardı ve sosyolojik perspektiften verileri yorumladı. Çocuk psikiyatristi Yard. Doç. Dr. Vahdet Görmez, mülteci öğrenciler için okul merkezli destek programı olan İlaf projesini anlattı. Mülteci çocukların yaşadığı ruhsal travmalar sonrası ortaya çıkan psikolojik sorunların rehabilitasyonu için bir örnek olarak İlaf projesini sundu. Prof. Dr. İlhan İlkılıç mültecilik/yabancılık konusunu, Kant, Derrida, Levinas gibi filozofların konuya yaklaşımını aktararak felsefe tabanında zemini oluşturup göçmenlere yardımın etik temellerini aktardı. Doç. Dr. Necmettin Kızılkaya mültecilik sorununa dair Endülüs ve özellikle Osmanlı tarihsel tecrübesini aktardı ve göç durumunun son yüzyıllarda bir sorun halini aldığını belirtti.
Mülteciler ve Sağlık Sempozyumu, her sunumun ardından dinleyicilerin katkı ve soruları, yapılan tartışmalar ve birçok alandan uzmanın katılımıyla konunun interdisipliner bir yaklaşımla ele alınması için verimli bir ortam oluşturdu. İki gün süren bu kapsamlı sunumlar ve tartışmaların ardından Doç. Dr. Hakan Ertin’in kapanış değerlendirmesi ile sempozyum sona erdi.