Genetik disiplininin ürettiği bilgi doğum öncesi dönemde, çocukta ve yetişkinde farklı amaçlarla kullanılmaktadır. Genetiğin kliniğe yansıyan kullanım şekillerinin teknik, hukuki, fıkhi ve etik boyutlarını multidisipliner bir şekilde değerlendirmeyi amaçlayan İSAR Tıp ve Ahlak Çalışma Grubu Genetik Çalıştayı 13 Mayıs günü İSAM Konferans Salonu’nda gerçekleştirildi.
Prof. Dr. İhsan Karaman’ın ve Prof. Dr. Mürteza Bedir’in açılış konuşmalarıyla başlayan çalıştay, Prof. Dr. Mürteza Bedir’in başkanlığındaki “Genetiğin Felsefesi” başlıklı oturumla başladı. Genetiğin felsefi ve tarihî perspektiften ele alındığı oturumda Marmara Üniversitesi Felsefe Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Esra Kartal Soysal “Genetik: Değişimin Felsefesi” başlıklı sunumunu yaptı. Soysal: “Epigenetik paradigma, şey metafiziğinden süreç metafiziğine geçişi gerektirmektedir. Bu geçiş ise genetiğin epistemolojik kabullerini sorgulatmaktadır.“ diye belirtti. Genetiğin nasıl bir metafizik anlayış üzerinden açıklanabileceğine dair farklı bir yaklaşım ve bakış açısı sunan Soysal’ın sunumunun ardından oturum İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi, Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. İlhan İlkılıç’ın “Genetik Bilginin Epistemolojisi ve Biricikliği” başlıklı sunumuyla devam etti. İlkılıç sunumuna “Sosyal olarak kabul edilebilir, ekonomik olarak gerçekçi, etik açıdan meşru olan çözümleri gerçekleştirmek için çok daha kapsamlı bir diskurs geliştirilmelidir. “ sözleriyle son verdi.
“Doğum Öncesi Dönemde Genetik” başlıklı 2. Oturum İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Şükrü Öztürk’ün başkanlığında başladı. İlk konuşmacı İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesinden Prof. Dr. M. Ertan Kervancıoğlu, “Doğum Öncesi Dönemde Uygulanan ve Uygulanması Olası Genetik Müdahale Yöntemleri” başlıklı sunumunu yaptı. Kervancıoğlu: “Çevresel etkilerin ve süreçlerin sebep olduğu epigenetik değişimlerin nesiller arası aktarılabilir olması gerçeği, doğum öncesi dönemdeki genetik müdahale uygulamalarının yelpazesini genişletmektedir." diye belirtti. Ardından Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Fıkıh Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Ülfet Görgülü “Fıkhi Perspektiften Genetik Uygulamalar” başlıklı sunumuyla devam etti. Görgülü: “Somatik hücrelerde genellikle bir tartışma olmamıştır fakat soy hattına genetik müdahale bundan sonraki nesilleri de genetik olarak etkilediğinden tartışmalı bir konumda bulunmaktadır.” Diyerek soy hattına yönelik genetik müdahalelere dikkat çekti. Son olarak Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı’ndan Dr. Öğr. Üyesi Maide Barış “Yaşamın Başlangıcında Genetik Uygulamalar ve Etik” başlıklı sunumuyla oturumun kapanışını yaptı.
Öğleden sonra “Genetik Testler” başlıklı 3. Oturum, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Genetik Anabilim Dalı’ndan Doç. Dr. Ahmet Cevdet Ceylan’ın başkanlığında başladı. “Çocuk ve Yetişkinde Genetik Testler” konulu sunumuyla İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Şükrü Öztürk oturumun ilk sunumunu yaptı. Öztürk: “Bizler hekimler olarak bir test verirken o testin hem şahsa, hem sağlık sistemine, hem de topluma yüklediği yükü göz önünde bulundurmak durumundayız.” Ardından İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı’ndan Doç. Dr. Burç Çağrı Poyraz “Psikososyal Açıdan Genetik Testler: ‘Zorunluluk Karşısında İnsan’” konulu sunumuyla devam etti. Poyraz: “Genetik testlerin sonucu ortaya çıktıktan sonra görülen ilk semptomlar genellikle psikiyatrik oluyor.” diye belirtti. Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Genetik Anabilim Dalından Dr. Ayşenur Ersoy “Tıbbi Genetik Kliniğinde Karşılaşılan Etik Problemler” başlıklı sunumuyla oturumun son sunumunu yaptı.
Günün son oturumu Prof. Dr. İhsan Karaman’ın moderatörlüğünü yaptığı “Tıbbi Genetikte Güncel Tartışmalar: SMA Örneği” başlıklı panelde Prof. Dr. Gürkan Sert, Doç. Dr. Ahmet Cevdet Ceylan, Dr. Öğr. Üyesi Merve Özaykal son yıllarda sıklıkla gündem olan SMA hastalığını tıbbi, dini hukuki ve etik açıdan tartıştılar.
Tüm oturumlar sonrasında yapılan değerlendirme ve kapanış oturumu ardından çekilen hatıra fotoğrafı ile çalıştay sona erdi.
