İSAR Osmanlı’da İlimler Sempozyumu Dizisi I
Kelâm: Âlimler, Eserler ve Meseleler
25-26 Aralık 2015
Yaklaşık yüzyıldır İslâm’a dair yapılan akademik çalışmaların temel kabulü İslâm dünyasının düşünce bazında ortaçağdan itibaren daimi bir gerileme içerisinde olduğuydu. Bu iddianın bir neticesi olarak, ortaçağlardan modern döneme kadar süren Osmanlı devrinin İslami ilimler alanında en iyimser ifade ile durağan bir dönem olduğu kabul edilmekteydi. Diğer bir ifade ile Osmanlı ilim geleneği daha kapsamlı, dinamik ve mutantan bir İslami ilimler geleneğinin sönük ve donuk bir takipçisi olarak resmedilmekteydi. Bu uluslarası sempozyum serisinin amacı Osmanlı ilim geleneğini çok katmanlı bir anlayışla ele alarak onun hem İslami ilimler geleneğinde hem de dünya düşünce tarihi bağlamında yerini yeniden tanımlamaktır. Serinin ilk sempozyumu ise çöküş paradigmasının en belirgin hâlleri aldığı ilm-i kelâm üzerine olacaktır.
Osmanlı devri kelâm çalışmaları hakkında öne çıkan en temel iddia, bu dönemde İslâm âlimlerinin özgün fikirler üretmek ve meselelere eleştirel yaklaşmak yerine asıl metinlere şerh ve hâşiyeler yazarak tekrara düştükleri yönündedir. Fakat son dönemlerde yapılan araştırmalar göstermektedir ki ilm-i kelâm sahasında üretilen eserler basit tekrarların çok ötesindedir. Özellikle son dönem Osmanlı ulemasının yazdıkları eserler bu alanda yenilikçi ve çığır açıcı gelişmelerin en büyük delilidir. Fakat bu çalışmalar Osmanlı kelam ilmini ihata etmekten uzaktır. Bundan dolayı Osmanlı ilm-i kelâm geleneğinde pek çok âlim, eser ve mesele hâlâ keşfedilmeyi beklemektedir.
Bu sempozyumun temel hedeflerinden biri de Osmanlı devri kelâm çalışmalarının muasır felsefe ve bilime yaptığı katkıları tespit etmektir. Ayrıca Osmanlıdaki kelâmın arka planını keşfetmeye yardımcı olacak mezhepler tarihi, dinler tarihi ve felsefe gibi diğer disiplinlerin katkıları da göz önünde bulundurulacaktır.
Sempozyuma, kelam ilmine ilişkin aşağıdaki başlıklardaki özgün çalışmalar kabul edilecektir fakat konular sadece bunlarla sınırlı tutulmayacak olup kelam ilmiyle ilgili özgün ve nitelikli diğer tebliğ önerileri de değerlendirmeye alınacaktır.
- Osmanlı devrinde öne çıkan âlimler, kariyerleri ve mirasları
- Eğitimde ve özellikle medrese müfredatında kelâm ilmi
- Kelâmın topluma yansıyan yüzü: itikadî mezhepler, aidiyetler ve siyaset
- Kelâmın felsefe, mantık, edebiyat ve diğer şer‘î ilimler ile ilişkisi
- Kelâm literatürü: Şerh, haşiye ve risaleler
- Osmanlı’da Mevâkıf geleneği
- Kelâm literatüründe varlık tartışmaları
- Yeni ilm-i kelâm tartışmaları
- Modern dönemde felsefe, bilim ve etik tartışmaları bağlamında kelâm çalışmaları
- Osmanlı âlimlerinin Kelâm geleneğine katkıları
Konferansı müteakip sunulan tebliğler basılacak ve daha büyük bir çalışma olarak “Osmanlı’da İlimler Sempozyum Dizisi” başlığı altında ilk kitap olarak yayımlanacaktır.
Sempozyum İstanbul’da gerçekleştirilecektir. Sempozyum dili Türkçe, İngilizce ve Arapçadır. Bildiri özetleri en fazla 250 kelime olarak düzenlenmelidir. Özetlerinizi iletişim bilgileriniz ile birlikte 25 Haziran 2015 tarihine kadar symposium@isar.org.tr adresine gönderebilirsiniz.
Önemli Tarihler:
Özetlerin Teslimi: 3 Temmuz 2015
Kabul Edilen Tebliğlerin Açıklanması: 10 Temmuz 2015
Tebliğlerin Tam Metninin Gönderilmesi: 15 Kasım 2015
Sempozyum Tarihi: 25-26 Aralık 2015
İSTANBUL ARAŞTIRMA VE EĞİTİM VAKFI
Adres: Aziz Mahmut Efendi Mah. Aziz Efendi Mektebi Sok. No: 4 Üsküdar İstanbul, Türkiye Tel : + 90-216-3109920 Fax : + 90-216-3912633
Websitesi: www.sempozyum.isar.org.tr