Bülten Yazımız
Osmanlı ve Hindistan arasındaki ilişkiler çok eskiye dayanmaktadır. Hindistan’da hüküm süren Babürlüler ve Osmanlı arasında daha çok siyasi temelli gerçekleşen bu ilişkiler zamanla ilmî etkileşimlerin de doğmasına sebebiyet vermiştir. Hindistan Müslümanlarının mezhep olarak Hanefi olması da bu ilişkilerin gelişmesinde önemli bir etkiye sahip olmuştur. Babürlü âlimlerle Osmanlı âlimlerinin en çok etkileşimde bulunduğu alanlardan birisi de fıkıh ilmi olmuştur.
Bu anlamda İSAR, İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi ve Hindistan Fıkıh Akademisi işbirliğiyle “Matbu ve Mahtut Eserler Işığında Osmanlı ve Hindistan’da Fıkhî Miras” başlıklı bir çalıştay gerçekleştirilerek ilmî düzeyde bu ilişkilerin incelenmesi amaçlanmıştır. 27- 28 Şubat tarihlerinde gerçekleştirilen bu çalıştaya yedi farklı ülkeden yirmi beş araştırmacı katılmıştır.
Oturumun birinci günü İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Konferans Salonu’nda gerçekleştirildi. Burada “Hint-Osmanlı Fıkhi Münasebetleri I”, “Fetva Kitapları”, “Mezhep Tasavvuru” ve “Fakihler ve Fıkıh Eserleri” başlıklı oturumlar gerçekleştirildi. Bu oturumlardaki sunumlardan bazıları şöyleydi:
- Orta Çağlarda Hindistan’da Fıkhî Çalışmalar
- Osmanlı Arşivinde Hindistan-Osmanlı İlişkileriyle İlgili Fıkhî Belgeler
- Moğollar, Osmanlılar ve Hanefi Fıkhı: Fetevayı Hindiye’nin Soyağaçları ve Mirasları
- Veliyyullah b. Abdurrahim ed-Dihlevi’nin Fıkıh İlmine Katkıları: Tarif ve İnceleme
- Moğol Dönemi Hindistan’ının Matbu ve Mahtut Fetva Koleksiyonları: Şeyh ‘Âbid es-Sindî el Medenî’nin (1776-1841) Tevāli‘u’l-Envâr İsimli Eseri
Oturumun ikinci günü ise İSAR Konferans Salonu’ndaydı. Burada da “Hint-Osmanlı Münasebetleri II”, “Sömürge Döneminde Fıkıh ve Fıkıhçılar”, “Hint Ulemasının Fıkıh İlmine Katkıları” başlıklı oturumlar gerçekleştirildi. Bu oturumlardaki sunumlardan bazıları şunlardı:
- Hint-Osmanlı Döneminde Yazılan Usulü’l-Fıkh Eserlerini Yeniden Değerlendirmek (1526-1923)
- Daru’l- Harb’de Riba’nın Cevazı Konusunda Hint Hanefi Ulemasının İhtilafları
- Hindistan’da İngiliz Yönetimi Altında Fıkıh
- Osmanlı Mirasının Neşredilmesinde Hint Matbaasının Rolü ve Osmanlı Yazmalarının Tahkik Edilmesinin Önemi
- Diyobend Ulemasının Osmanlı Hilafetiyle İlişkisine Kısa bir Bakış
Bu çalıştay neticesinde edinilen genel kanaat, günümüz Hindistanı’yla olan ilmî ilişkilerimizin Osmanlı dönemindeki ilişkilere göre oldukça az olduğu yönündeydi. Bu anlamda bu çalıştay Hindistanlı âlimlerle olan tanışma ve kaynaşmayı artırması, bu ilişkilerin tekrardan kurulması ve güçlenmesi açısından da oldukça önemli bir rolü üstlenmiş oldu.
.JPG)
